Cách công nghệ Nhật Bản định hình thế giới (Phần 1)

Nhật Bản là một quốc gia có lịch sử gắn liền với công nghệ.

Hãy thử nghĩ về thương hiệu thiết bị nhà bếp, máy chơi trò chơi điện tử hoặc bất kỳ mặt hàng điện tử tiêu dùng nào nói chung mà bạn có thể có ở nhà. Rất có thể đó là một thương hiệu Nhật Bản.

Không có gì là lạ. Chúng ta đã quá quen với việc sử dụng công nghệ do Nhật Bản sản xuất trong thời gian dài đến nỗi thậm chí không nhận ra rằng chúng ta đã kết hợp các thương hiệu Nhật Bản vào cuộc sống của mình đến mức nào nữa.

Có lẽ vì điều này mà ý tưởng rằng Nhật Bản là gã khổng lồ công nghệ có một không hai này đã in sâu vào tâm trí tất cả chúng ta mà không hề nhận ra. Trên thực tế, hầu hết những người chưa bao giờ đến Nhật Bản thường tưởng tượng đất nước này là nơi có những kỳ quan tương lai với công nghệ tiên tiến nắm tay mọi người trong mọi bước đường trong cuộc sống hàng ngày.

Đặc biệt nếu bạn yêu thích các thiết bị điện tử như tôi, bạn sẽ thấy các video TikTok cho thấy đất nước này tiến bộ như thế nào với công nghệ của mình sau một vài lần lướt. Bạn nhìn thấy những chiếc máy bán bánh ngọt tự động, robot đầu bếp chế biến thức ăn đường phố hoặc những thiết bị gia dụng mà bạn không biết chúng dùng để làm gì nhưng trông giống như bước ra từ một bộ phim khoa học viễn tưởng.

Tuy nhiên, trong khi Nhật Bản đã thống trị thế giới công nghệ trong một thời gian khá dài, thì kho dự trữ đổi mới đầy ắp của đất nước này giờ đây dường như đã cạn kiệt trong một thời gian khi chúng ta tiến xa hơn vào một kỷ nguyên mới.

Vậy điều gì đã xảy ra với ngành công nghệ đang dẫn đầu của Nhật Bản? Có một tia hy vọng nào về tương lai đổi mới của đất nước này không? Đây là một trong các chủ đề mà bài viết hôm nay sẽ đề cập.

Nhưng trước tiên, hãy thắt dây an toàn vì chúng ta sẻ du hành ngược thời gian về thời kỳ huy hoàng của công nghệ Nhật Bản.

Lịch sử đổi mới công nghệ của Nhật Bản

Đối với hầu hết những người đang ở độ tuổi trưởng thành, công nghệ Nhật Bản gần như đồng nghĩa với cơn sốt điện tử tiêu dùng bắt đầu từ cuối những năm 60 và 70 và lan tỏa sâu rộng như nhưng bắt đầu suy giảm khi chúng ta tiến sâu hơn vào thiên niên kỷ mới.

Trên thực tế, hầu hết mọi người sẽ nhớ kỷ nguyên Walkman một cách trìu mến và những người đam mê chơi game sẽ trân trọng những buổi sáng sớm Thứ Bảy dành để thử thách bản thân trên hệ máy Nintendo mới nhất.

Tuy nhiên, lịch sử đổi mới công nghệ của Nhật Bản thực sự có trước sự kiện gây sốt này, vì mối quan tâm công nghệ của đất nước này bắt đầu từ năm 1868, khi đất nước bước đầu công nghiệp hóa sau sự kiện được gọi là Minh Trị Duy Tân.

Những tiến bộ công nghệ ở Đế quốc Nhật Bản

Về cơ bản, Cuộc Duy tân Minh Trị đánh dấu sự kết thúc của sự kiểm soát quân sự ở Nhật Bản khi các lực lượng đế quốc lên nắm quyền. Do đó, thời đại từ năm 1868 đến năm 1912 được gọi đơn giản là Thời đại Minh Trị.

Trong giai đoạn này và những năm tiếp theo, cho đến thời kỳ hậu chiến, Nhật Bản có khá nhiều tiến bộ về công nghệ, đặc biệt là các lĩnh vực liên quan đến sản xuất, gia công dệt may.

Hơn nữa, đó cũng là thời kỳ pin khô được phát minh ở Nhật Bản và không mất nhiều thời gian để phát triển vì phát minh đột phá này nhanh chóng được xuất khẩu sang các nước khác.

Một phát minh mang tính đột phá khác vào thời điểm đó, chiếc điện thoại không dây đầu tiên trên thế giới, cũng được phát minh ở Nhật Bản trong thời kỳ này.

Đây không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên, vì những tiến bộ trong lĩnh vực viễn thông khá phổ biến ở Nhật Bản vào thời điểm đó, với các loại ăng-ten, dây cáp và ống dẫn mới để sản xuất TV cũng được các nhà phát minh Nhật Bản phát minh ra vài thập kỷ sau đó.

Mặc dù đây là một số tiến bộ đáng chú ý nhất nhưng những tiến bộ khác được thực hiện trong thời kỳ này cũng bao gồm việc phát minh ra các mạch chuyển mạch, cách mạng hóa các mạch kỹ thuật số được sử dụng trong điện tử ngày nay. Sau đó, việc phát minh ra thép kháng từ đã mở ra những khả năng mới trong sản xuất.

Tương tự như vậy, Nhật Bản cũng đã thực hiện một số bước tiến lớn trong công nghệ quân sự bằng cách phát triển tàu sân bay chuyên dụng đầu tiên, cũng như tàu đổ bộ và xe tăng chạy bằng động cơ diesel, đây là những thành tựu đáng chú ý đã đi thẳng vào sử sách.

Những tiến bộ công nghệ ở Nhật Bản thời hậu chiến

Trong thời kỳ hậu chiến, những tiến bộ về công nghệ của Nhật Bản tiếp tục phát triển. Đặc biệt với sự trợ giúp của các công nghệ quân sự tiên tiến mà đất nước đã phát triển trước đó, Nhật Bản đang tận dụng làn sóng đổi mới, dần bước vào “thời kỳ hoàng kim” sau thập niên 60.

Trong thời kỳ ấy — cho đến ngày nay — Nhật Bản đã là quê hương của một số phát minh tốt nhất của thế kỷ trước, cùng với những công nghệ là nền tảng của thế giới kỹ thuật số ngày nay, do đó có thể tiếp tục tồn tại cho đến ngày nay.

Có lẽ một số tiến bộ đáng chú ý nhất được tạo ra là pin và linh kiện bán dẫn. Mặc dù các nhà khoa học Nhật Bản cũng đã cố gắng đạt được những tiến bộ trong mạch kỹ thuật số, nhưng thành công lớn mà quốc gia này đã đạt được nằm trong việc nghiên cứu vật liệu bán dẫn, khi họ phát minh ra những cách hiệu quả để xử lý và sản xuất chúng.

Hơn nữa, pin lithium-ion, còn được gọi là pin li-on vẫn được sử dụng cho đến ngày nay, cũng được phát minh ở Nhật Bản.

Tất nhiên, bản chất thực chất của những phát minh này đã dẫn đến sự phát triển của nhiều loại thiết bị điện tử, đặc biệt là trong lĩnh vực âm thanh. Bạn có thể nghĩ đến Walkman như là một ví dụ điển hình, nhưng ngoài ra Nhật Bản cũng đã tạo ra một số thiết bị và dụng cụ sản xuất âm thanh/âm nhạc nổi tiếng nhất thế giới và vẫn được săn đón nhiều cho đến tận ngày nay.

Ngay từ những năm 80, công nghệ Nhật Bản thậm chí còn cho phép sản xuất những chiếc TV HD kiểu analog đầu tiên, mặc dù sau này đã được thay thế bằng công nghệ TV HD kỹ thuật số nhưng vẫn là một bước phát triển đột phá vào thời điểm đó.

Tất nhiên, điện tử tiêu dùng không phải là lĩnh vực duy nhất Nhật Bản vượt trội. Ngoài ra còn có những tiến bộ to lớn trong lĩnh vực điện toán và vận tải. Ví dụ, công nghệ tốc độ cao được gọi là tàu cao tốc có khả năng vận chuyển khối lượng lớn đầu tiên trên thế giới.

Ngoài ra, nước này còn ưu tiên phát triển chất bán dẫn đi trước thời đại và có những bước tiến quan trọng trong sản xuất chip máy tính hiện đại. Do đó, sự phát triển của đồ họa và trò chơi điện tử do máy tính tạo ra cũng là một bước phát triển quan trọng trong lịch sử đất nước.

Công nghệ Nhật Bản ngày nay: cái nhìn tổng quan

Như bạn có thể thấy, Nhật Bản đã có tác động rất lớn đến sự phát triển của nhiều công nghệ mà chúng ta biết ngày nay.

Đất nước này không chỉ dẫn đầu về sự xuất hiện của nhiều thiết bị và công nghệ mới mà trước đó chưa tồn tại mà nó còn hiện là một phần quan trọng trong cuộc , chứng minh cho thế giới thấy rằng công nghệ Nhật Bản là lĩnh vực đáng chú ý.

Trong một thời gian dài, đặc biệt là sau cuối những năm 70, khi sự tăng trưởng thần kỳ của Nhật Bản bắt đầu có hiệu lực trên quy mô quốc tế, có vẻ như bất kỳ công nghệ hào nhoáng mới nào được phát triển ở Nhật Bản cuối cùng cũng sẽ lan sang Hoa Kỳ và phần còn lại của thế giới. Tuy nhiên, ngày nay, chúng ta thấy rằng điều này hầu như không còn đúng nữa.

Tất nhiên, khi xem vlog kiểu “một ngày bình thường trong cuộc sống” của một người Nhật, hay đúng hơn là của một người nước ngoài đang sống ở nước ngoài tại Nhật Bản, chúng ta vẫn thấy nhiều công nghệ khác nhau tưởng chừng như giúp cuộc sống trở nên dễ dàng hoặc thuận tiện hơn nhưng lại không có mặt ở bất kì nơi nào khác trên thế giới.

Vậy điều gì đã thay đổi?