HÃY CHÚ Ý ĐẾN CÁC DỰ BÁO THỜI TIẾT VỀ MƯA LỚN VÀ BÃO

THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI VÀ SƠ TÁN CÀNG SỚM CÀNG TỐT

Từ đầu hè đến thu, các thiên tai như mưa lớn, lũ lụt, bão, thủy triều dâng có khả năng xảy ra do ảnh hưởng của bão và rãnh áp thấp. Cơ quan Khí tượng Nhật Bản công bố nhiều “Thông tin thời tiết phòng chống thiên tai” để mọi người có thể thực hiện các hành động phòng chống thiên tai như sơ tán càng sớm càng tốt. Sử dụng hiệu quả thông tin thời tiết phòng chống thiên tai như “Thông tin cảnh báo sớm”, “Thông tin thời tiết”, “Lời khuyên” và “Cảnh báo” được công bố theo từng giai đoạn thời gian để có các biện pháp phòng ngừa để ứng phó với thiên tai càng sớm càng tốt.

1. Thiên tai do mưa lớn, bão xảy ra hằng năm

Nằm giữa lục địa và đại dương, Nhật Bản thường xuyên phải hứng chịu lượng mưa lớn do các đợt mưa theo mùa và mưa mùa thu thường bị ứ đọng khi chuyển mùa. Ngoài ra, từ tháng 7 đến tháng 10, có nhiều cơn bão đổ bộ vào Nhật Bản hơn, mang theo mưa lớn, lũ lụt, gió mạnh và thủy triều dâng. Đặc biệt ở Nhật Bản, nơi có nhiều núi sông có độ dốc lớn, bão và các đợt mưa có thể gây sập vách đá, lở đất, nước sông dâng cao dẫn đến thiên tai đe dọa đến hệ sinh thái và cuộc sống của người dân hàng năm.

Bản đồ vị trí và địa hình chung của Nhật Bản

Một số thảm họa đáng chú ý trong những năm gần đây bao gồm:

Mưa lớn ở Bắc Kyushu vào tháng 7 năm 2017 (42 người chết, 3.864 ngôi nhà bị hư hại)
Mưa lớn vào tháng 7 năm 2018 (263 người thiệt mạng, 51.110 ngôi nhà bị hư hại)
Bão bán đảo Boso 2019 (9 người thiệt mạng, 93.372 ngôi nhà bị hư hại)
Bão Đông Nhật Bản 2019 (105 người thiệt mạng, 105.699 ngôi nhà bị hư hại)
Mưa lớn tháng 7 năm 2020 (84 người chết, 16.548 ngôi nhà bị hư hại).

Trong những năm gần đây, lượng mưa rất lớn trên một khu vực nhỏ trong vài ngày đã xảy ra thường xuyên hơn. Đặc biệt là ở khu vực đô thị có đường trải nhựa, thiệt hại do thủy triều dâng, ngập đường và nhà cửa cũng như ngập nước các trung tâm thương mại dưới lòng đất.

Cũng có những vụ tai nạn do người dân bị nước dâng cao cuốn trôi hoặc ngã xuống cống thoát nước do khó nhìn thấy các rãnh cống thoát nước.

2. Chuẩn bị ứng phó với mưa lớn và bão bằng cách sử dụng “Thông tin thời tiết phòng chống thiên tai”

Để ngăn ngừa các loại thiệt hại khác nhau do mưa lớn, lũ lụt, bão và thủy triều dâng, v.v., chính quyền trung ương và tỉnh đang thực hiện nhiều biện pháp phòng chống thiên tai, bao gồm xây dựng các công trình kiểm soát xói mòn để ngăn ngừa lở đất, xây dựng tường bảo vệ chống sập vách đá, công trình kiểm soát lũ để ngăn sông tràn, xây dựng kè thủy triều để ngăn nước dâng do bão. Tuy nhiên dù cho các biện pháp cứng rắn này được thực hiện, nếu sức mạnh của thiên nhiên chiếm ưu thế thì thiên tai vẫn sẽ xảy ra.

Để bảo vệ tính mạng khỏi thiên tai, điều quan trọng là không chỉ dựa vào “Cứu trợ chung” cũng như biện pháp của chính quyền trung ương và tỉnh mà còn là “sự tự lực” của mỗi cá nhân.

Nói cách khác, mỗi chúng ta cũng phải thực hiện các hành động “tự lực” để bảo vệ cuộc sống của chính mình, chẳng hạn như chuẩn bị cho thảm họa và sơ tán sớm nếu chúng ta cảm thấy nguy hiểm.

Cơ quan Khí tượng Nhật Bản cung cấp “Thông tin thời tiết phòng chống thiên tai”, bao gồm các cảnh báo và tư vấn về thời tiết để giúp mọi người có thể “tự lực”. Cơ quan Khí tượng Nhật Bản cung cấp thông tin thời tiết phòng chống thiên tai về mưa lớn và bão khi cần thiết để mọi người có thể thực hiện hành động phòng chống thiên tai sớm.

2.1 Cảnh báo – Tư vấn

Các sự kiện nghiêm trọng kích hoạt cảnh báo thời tiết có thể đe dọa tính mạng một khi chúng xảy ra. Vài ngày trước khi xảy ra hiện tượng như vậy, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản đưa ra “Thông tin cảnh báo sớm” và “Thông tin thời tiết“, tiếp theo là “Chú ý“, “Cảnh báo” và “Cảnh báo đặc biệt” theo từng giai đoạn tùy thuộc vào mức độ nguy hiểm.

Những cảnh báo và tư vấn chính được ban hành khi có mưa lớn và bão

Cảnh báo đặc biệt	Mưa lớn (sạt lở đất, nước ngập), giông bão, sóng lớn, thủy triều cao
Cảnh báo	Mưa lớn (sạt lở đất, nước ngập), lũ lụt, giông bão, sóng, thủy triều dâng
Chú ý	Mưa lớn, lũ lụt, gió mạnh, sóng, thủy triều dâng, sấm sét

Nguồn: Cơ quan Khí tượng Nhật Bản

Để ứng phó với các cảnh báo, các chính quyền thành phố xem xét ban hành lệnh sơ tán cho người cao tuổi và lệnh sơ tán cho cư dân trong khu vực nguy hiểm dựa trên bản đồ nguy hiểm (xem bên dưới).

2.2 Cảnh báo sạt lở đất

Khi trời bắt đầu mưa, hãy chú ý đến các “cảnh báo” về mưa lớn và lũ lụt cũng như “Cảnh báo sạt lở đất”. “Cảnh báo sạt lở đất” này được chính quyền tỉnh và Cơ quan Khí tượng Nhật Bản phối hợp ban hành khi có nguy cơ xảy ra lở đất gia tăng sau khi “Cảnh báo” được đưa ra, là thông tin cảnh báo tình trạng cực kỳ nguy hiểm có thể dẫn đến lở đất nguy hiểm đến tính mạng bất cứ lúc nào.

2.3 Kikikuru (Cảnh báo nguy hiểm về lượng mưa lớn/lũ lụt)

JMA cũng cung cấp “Kikikuru (Phân bố mức độ nguy hiểm của cảnh báo)” hiển thị theo thời gian thực bằng màu sắc khi mức độ nguy hiểm đang gia tăng trên bản đồ. Bạn có thể kiểm tra “Kikikuru (Phân bố mức độ nguy hiểm của cảnh báo)” trên trang web JMA từ PC hoặc điện thoại thông minh của bạn.

Khi mà “màu đen” xuất hiện trên hệ thống Kikikuru, đó là tín hiệu cho thấy tình hình rất nghiêm trọng, có thể là một thảm họa lớn đang diễn ra hoặc sắp sảy ra. Các khu vực có nguy cơ mất mạng do sạt lở đất hoặc lũ lụt cần phải chuẩn bị sẵn sàng cho việc sơ tán sớm. Khi màu “tím” xuất hiện, việc sơ tán cần được thực hiện ngay lập tức. Nếu có chỉ thị sơ tán từ chính quyền địa phương cho các nhóm dân cư như người cao tuổi thì việc sơ tán cần phải được thực hiện ngay lập tức, không quan trọng màu độ nguy hiểm trên hệ thống Kikikuru.

Bên cạnh đó, Cơ quan Khí tượng cũng công bố “Thông tin Cảnh báo sớm” và “Thông tin Thời tiết” liên quan đến mưa lớn và bão trước khi ra các cảnh báo và chú ý. Khi nghe hoặc xem trên TV hoặc tin tức rằng “Cơ quan Khí tượng đang phát hành thông tin về mưa lớn (bão) và kêu gọi mọi người cảnh giác“, hãy chú ý đến những thông tin này. Hãy cố gắng cập nhật thông tin mới nhất từ trang web “Thông tin Phòng chống thiên tai” của Cơ quan Khí tượng trên TV, radio hoặc trên trang web của họ để sử dụng thông tin về “Thông tin Cảnh báo sớm“, “Thông tin Thời tiết“, “Cảnh báo“, “Chú ý“, “Thông báo Chú ý Sạt lở đất” và hệ thống Kikikuru để thực hiện các biện pháp phòng tránh một cách kịp thời.

3. Thường xuyên kiểm tra các khu vực nguy hiểm trên bản đồ nguy hiểm

Khi có mưa lớn hoặc bão, tránh tiếp cận những nơi nguy hiểm như bờ biển, nơi có nước sông đang dâng lên, vách đá hoặc suối. Khi cần sơ tán, hãy đi theo đường an toàn và luôn kiểm tra bản đồ phân bố nguy cơ mà thành phố hoặc tỉnh đã tạo để biết vị trí nguy hiểm trước. Điều này giúp bạn và gia đình tránh xa các tình huống nguy hiểm.

Hazard Map là một bản đồ dựa trên tình hình thiệt hại của các thảm họa trong quá khứ như động đất, sóng thần, lũ lụt do bão hoặc mưa lớn, sạt lở đất hoặc phun trào núi lửa. Bản đồ này dự đoán tình hình thiệt hại trong trường hợp các thảm họa tự nhiên lớn xảy ra và được ghi lại trên bản đồ. Trên bản đồ này, bạn có thể thấy các khu vực dự kiến sẽ ngập nước nếu sông ngập lụt, cũng như các khu vực có nguy cơ sạt lở đất (vùng nguy hiểm sạt lở đất hoặc khu vực cảnh báo sạt lở đất) và nhiều hơn nữa. Bằng cách biết trước thông tin này, bạn có thể thực hiện các biện pháp sơ tán sớm hoặc tránh xa các khu vực nguy hiểm.

Tuy nhiên, việc kiểm tra bản đồ nguy cơ là quan trọng nhưng không nên quá tin tưởng. Dù không phải tất cả các khu vực đều được đánh dấu là nguy hiểm trên bản đồ, nhưng đừng nên chủ quan và nghĩ “nhà mình không sao” hoặc “vẫn ổn” mà hãy sớm thực hiện các biện pháp sơ tán.

Ngoài ra, trong khi có siêu bão, ngay cả sau khi siêu bão đi qua hoặc giảm cường độ trở thành áp thấp nhiệt đới, vẫn có thể có gió mạnh hoặc mưa tiếp tục và sông có thể lên nước do mưa đã rơi trước đó. Do đó, hãy tiếp tục cảnh giác cho đến khi cảnh báo hoặc chú ý được hủy bỏ.

4. Trước khi mưa hoặc gió mạnh đến, hãy kiểm tra sẵn sàng bên trong và bên ngoài nhà

Đóng kín cửa sổ và cửa ra vào để không cho nước mưa vào nhà, và nếu cần, hãy làm chắc chắn chúng.
Vệ sinh cống và ống thoát nước để nước có thể thoát ra dễ dàng hơn.
Cố định các vật phẩm như cây cỏ hoặc bình gas để chúng không bị cuốn đi bởi gió mạnh hoặc đưa chúng vào trong nhà.
Đảm bảo rằng ô tô đã được đổ đầy nhiên liệu vì điều này sẽ giúp bạn sẵn sàng cho mọi tình huống khẩn cấp.
Tránh thực hiện bất kỳ công việc nào ngoài trời khi mưa hoặc gió mạnh, vì điều này có thể gây nguy hiểm.

Hãy chuẩn bị sẵn các biện pháp trong nhà như:

Dán cường lực chống vỡ lên kính cửa sổ để tránh việc kính vỡ vụn khi có gió mạnh.
Đảm bảo có đủ nước dự trữ.
Sạc đầy pin cho điện thoại di động và máy tính xách tay.
Hãy chuẩn bị sẵn cho việc sơ tán bằng cách kiểm tra và chuẩn bị những vật dụng cần mang theo trong trường hợp khẩn cấp.

Xác định và ghi nhớ nơi sơ tán gần nhất.
Chuẩn bị danh sách các vật dụng cần thiết để mang theo trong trường hợp sơ tán, bao gồm đồ dùng cá nhân, đèn pin, thức ăn và nước uống dự trữ, quần áo ấm, đồ dùng y tế cần thiết và tài liệu quan trọng. Đảm bảo rằng các vật dụng này được chuẩn bị sẵn và dễ dàng lấy khi cần thiết.
Khi có cảnh báo hoặc chú ý được phát ra hoặc khi thời tiết xấu, có nguy cơ giao thông bị tạm dừng thì hãy tránh ra ngoài và nếu bạn đã ra ngoài, hãy cố gắng trở về nhà sớm trước khi thời tiết trở nên tồi tệ hơn.

Khi nhận được chỉ thị sơ tán từ các cơ quan địa phương, đặc biệt là đối với các gia đình có người cao tuổi hoặc trẻ em, hãy bắt đầu sơ tán ngay lập tức. Dù không có chỉ thị sơ tán, hãy chuẩn bị sẵn và bắt đầu sơ tán khi bạn cảm thấy có nguy cơ. Khi có chỉ thị sơ tán, hãy sơ tán ngay lập tức theo tuyến đường an toàn.
Trong trường hợp đã xảy ra thảm họa hoặc khi di chuyển đến điểm sơ tán có thể gặp nguy hiểm, hãy chuyển đến các tòa nhà cứng cáp gần đó hoặc lên tầng trên của nhà hoặc vào các phòng xa vách đá, xa suối để bảo vệ bản thân ngay lập tức.